HYPOGEA 2017 BİLDİRİLER KİTABI

Posted on

Kapadokya’da düzenlediğimiz HYPOGEA 2017 Uluslararası Yeraltı Yapıları Kongresi’nin üzerinden tam bir yıl geçti. Kongrede katılımcılara dağıtılan bildiriler kitabı artık pdf olarak herkesin erişimine açık. Kitabı okumak veya kaydetmek isteyenler yandaki kapak fotoğrafını tıklayabilirler. Kaydetmek isteyenlerin kitabın 556 sayfa ve 93 Mb olduğunu bilmesinde fayda var.

 

Kapadokya’da düzenlediğimiz HYPOGEA 2017 Uluslararası Yeraltı Yapıları Kongresi’nin üzerinden tam bir yıl geçti. Kongrede katılımcılara dağıtılan bildiriler kitabı artık pdf olarak herkesin erişimine açık. Kitabı okumak veya kaydetmek isteyenler yandaki kapak fotoğrafını tıklayabilirler. Kaydetmek isteyenlerin kitabın 556 sayfa ve 93 Mb olduğunu bilmesinde fayda var.

 

GAZİANTEP ÇALIŞMASI

Posted on

Uzun bir aradan sonra Gaziantep çalışmalarımız yeniden hız kazanmaya başladı. Geçen hafta yaptığımız dört günlük çalışma oldukça verimliydi. Bu son gezinin ardından; belgesel çekiminden Fırat Nehri kanyonlarının araştırmasına, şehrin içindeki uzun bir livasın haritalanmasından Sam Livası’nın 840 metrelik kısmının tesciline kadar bir yığın yeni proje ile döndük. Anlaşılan o ki en az birkaç yıl daha Gaziantep'de çalışmaya devam edeceğiz.

Birkaç foto galeride.

Uzun bir aradan sonra Gaziantep çalışmalarımız yeniden hız kazanmaya başladı. Geçen hafta yaptığımız dört günlük çalışma oldukça verimliydi. Bu son gezinin ardından; belgesel çekiminden Fırat Nehri kanyonlarının araştırmasına, şehrin içindeki uzun bir livasın haritalanmasından Sam Livası’nın 840 metrelik kısmının tesciline kadar bir yığın yeni proje ile döndük. Anlaşılan o ki en az birkaç yıl daha Gaziantep'de çalışmaya devam edeceğiz.

Birkaç foto galeride.

KAYSERİ 20 VE 21. ÇALIŞMALAR

Posted on

Bu projeye tam dört yıl önce başladık. Aradan geçen bu sürede 21 gezi yapmışız. Dördüncü yılını tamamlamış olan “Kayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Projesi” bugün geldiği noktada; ilk defa tarafımızdan araştırılıp ölçülen ve haritalanıp raporlanan 33 yeraltı şehri, 6 kaya yerleşimi ve 9 kaya kilisesi ile Türkiye’nin değil, dünyanın en büyük yeraltı yapıları araştırma projelerinden birisi olarak saygın bir yere sahiptir. Bahsi geçen altı kaya yerleşiminden sadece birinin 154 yapı içerdiği göz önüne alınırsa bu projenin büyüklüğü daha da iyi anlaşılacaktır. Tüm bu çalışmalarımız ile ilgili ara raporlarımız http://www.obruk.org/yayin/41 sayfamızda mevcut.

Bu, son çalışmamızda Kayseri’nin 16 km doğusundan başlayan ve hemen hemen Kayseri’ye dek uzanan Koramaz Vadisi’nde bulunan Dimitre, Vekse ve Ispıdın köylerini çalışmaya başladık. Bu köylerde de, aynen Kayseri’nin diğer vadilerinde olduğu gibi, kayalara kazılmış sayısız yeraltı şehri, ev ve kilise mevcut. Bu çalışmamızda, bu üç köyde, daha önce hiçbir kaynakta bulunmayan dört kaya kilisesi ve iki yeraltı şehri ölçüldü. Aynı çalışma sırasında, Kültepe Kazı Ekibi tarafından daha önce tespit edilen ve bir önceki çalışmamız sırasında tarafımızdan ölçülüp haritalanan, Asur / Hitit dönemlerinden kalma 10 farklı kalay madeninin haritaları ve GPS koordinatları kontrol edildi.

Çalışmayla ilgili birkaç fotoğraf galerimizde. Ali Ethem Keskin’in çektiği daha güzel diğer fotoğrafları ise, bu çalışmamızla ilgili ATLAS Dergisi’nde bir – iki ay sonra yayımlanacak yazımızda göreceksiniz.

Bu projeye tam dört yıl önce başladık. Aradan geçen bu sürede 21 gezi yapmışız. Dördüncü yılını tamamlamış olan “Kayseri Yeraltı Yapıları Envanteri Projesi” bugün geldiği noktada; ilk defa tarafımızdan araştırılıp ölçülen ve haritalanıp raporlanan 33 yeraltı şehri, 6 kaya yerleşimi ve 9 kaya kilisesi ile Türkiye’nin değil, dünyanın en büyük yeraltı yapıları araştırma projelerinden birisi olarak saygın bir yere sahiptir. Bahsi geçen altı kaya yerleşiminden sadece birinin 154 yapı içerdiği göz önüne alınırsa bu projenin büyüklüğü daha da iyi anlaşılacaktır. Tüm bu çalışmalarımız ile ilgili ara raporlarımız http://www.obruk.org/yayin/41 sayfamızda mevcut.

Bu, son çalışmamızda Kayseri’nin 16 km doğusundan başlayan ve hemen hemen Kayseri’ye dek uzanan Koramaz Vadisi’nde bulunan Dimitre, Vekse ve Ispıdın köylerini çalışmaya başladık. Bu köylerde de, aynen Kayseri’nin diğer vadilerinde olduğu gibi, kayalara kazılmış sayısız yeraltı şehri, ev ve kilise mevcut. Bu çalışmamızda, bu üç köyde, daha önce hiçbir kaynakta bulunmayan dört kaya kilisesi ve iki yeraltı şehri ölçüldü. Aynı çalışma sırasında, Kültepe Kazı Ekibi tarafından daha önce tespit edilen ve bir önceki çalışmamız sırasında tarafımızdan ölçülüp haritalanan, Asur / Hitit dönemlerinden kalma 10 farklı kalay madeninin haritaları ve GPS koordinatları kontrol edildi.

Çalışmayla ilgili birkaç fotoğraf galerimizde. Ali Ethem Keskin’in çektiği daha güzel diğer fotoğrafları ise, bu çalışmamızla ilgili ATLAS Dergisi’nde bir – iki ay sonra yayımlanacak yazımızda göreceksiniz.

İSRAİLLİ MAĞARACILARLA GEZİ VE GAZİANTEP ÇALIŞMASI

Posted on

10-19 Eylül tarihleri arasında arazideydik. Önce Türkiye mağaralarını gezmeye gelen aralarında jeolog, arkeolog ve coğrafyacıların da bulunduğu 16 kişilik İsrailli bir mağaracı grubu ile birlikte Kadıini, Tilkiler, Zeytintaşı, Kocain, Karain ve İnsuyu turu yaptık. Oldukça tecrübeli ve iyi mağaracı olan bu ekiple bu mağaraları yeniden görme keyfini yaşamanın yanında farklı disiplinlerden gelen bu ekibin gözlemlerini almak ve fikir alışverişinde bulunmak da geziyi oldukça verimli kıldı. Beş günlük bu dolu dolu geçen programın ardından 15 Eylül günü Antalya Havaalanı’ndan İsrailli mağaracıları uğurlayıp Gaziantep’e uçtuk. Bu şehirde 19 Eylül gününe dek süren çalışmalarımız sırasında daha önce araştırılan ve haritalanan Sam Mezrası Livası’nda başlayan temizlik ve restorasyon çalışmaları koordine edildi. Son ölçümler sonrası uzunluğu 1000 metreye ulaşan bu livasın turizme açılma çalışmaları tüm hızıyla sürmekte.

10-19 Eylül tarihleri arasında arazideydik. Önce Türkiye mağaralarını gezmeye gelen aralarında jeolog, arkeolog ve coğrafyacıların da bulunduğu 16 kişilik İsrailli bir mağaracı grubu ile birlikte Kadıini, Tilkiler, Zeytintaşı, Kocain, Karain ve İnsuyu turu yaptık. Oldukça tecrübeli ve iyi mağaracı olan bu ekiple bu mağaraları yeniden görme keyfini yaşamanın yanında farklı disiplinlerden gelen bu ekibin gözlemlerini almak ve fikir alışverişinde bulunmak da geziyi oldukça verimli kıldı. Beş günlük bu dolu dolu geçen programın ardından 15 Eylül günü Antalya Havaalanı’ndan İsrailli mağaracıları uğurlayıp Gaziantep’e uçtuk. Bu şehirde 19 Eylül gününe dek süren çalışmalarımız sırasında daha önce araştırılan ve haritalanan Sam Mezrası Livası’nda başlayan temizlik ve restorasyon çalışmaları koordine edildi. Son ölçümler sonrası uzunluğu 1000 metreye ulaşan bu livasın turizme açılma çalışmaları tüm hızıyla sürmekte.

KAYSERI 18. VE 19. ÇALIŞMALAR / GAZİANTEP ÇALIŞMASI

Posted on

Kayseri’deki projemizin dördüncü yılında Develi ilçesini çalışmaya başladık. Şimdiye dek çalıştığımız üç farklı ilçede toplam 32 yeraltı şehri ve kaya yerleşimi keşfettik, ölçtük, haritaladık ve üç farklı raporla yayımladık. Develi ilçesindeki ilk çalışmamız ise yepyeni sürprizlere gebeydi: Tombak Köyü’nde kaya yerleşimi, Ayşepınar’da şimdiye dek bu bölgede görülen en güzel işlemelere sahip beş Roma kaya mezarı, Şahmelik Vadisi’nde ise hem kaya yerleşimleri hem de iki adet yeraltı şehri vardı. Bu ilde yaptığımız son iki çalışmada altı farklı kaya yerleşimi, kilise ve yeraltı şehri daha ölçüldü, haritalanıyor.

Gaziantep’in Sam Mezrası’nda bulunan ve daha önce tarafımızdan ölçülüp haritalanan 840 m uzunluğundaki livas’ın (yeraltı su kanalı) temizlenerek turizme açılması kararlaştırılmıştı. Bu şehre yaptığımız iki günlük ziyaret sırasında livasın devamı da tespit edildi ve hemen hemen 1.000 m uzunluğa ulaştığı anlaşıldı. Temizlik ve restorasyon çalışmaları ise devam ediyor.

Bazı fotoğraflar galeride.

Kayseri’deki projemizin dördüncü yılında Develi ilçesini çalışmaya başladık. Şimdiye dek çalıştığımız üç farklı ilçede toplam 32 yeraltı şehri ve kaya yerleşimi keşfettik, ölçtük, haritaladık ve üç farklı raporla yayımladık. Develi ilçesindeki ilk çalışmamız ise yepyeni sürprizlere gebeydi: Tombak Köyü’nde kaya yerleşimi, Ayşepınar’da şimdiye dek bu bölgede görülen en güzel işlemelere sahip beş Roma kaya mezarı, Şahmelik Vadisi’nde ise hem kaya yerleşimleri hem de iki adet yeraltı şehri vardı. Bu ilde yaptığımız son iki çalışmada altı farklı kaya yerleşimi, kilise ve yeraltı şehri daha ölçüldü, haritalanıyor.

Gaziantep’in Sam Mezrası’nda bulunan ve daha önce tarafımızdan ölçülüp haritalanan 840 m uzunluğundaki livas’ın (yeraltı su kanalı) temizlenerek turizme açılması kararlaştırılmıştı. Bu şehre yaptığımız iki günlük ziyaret sırasında livasın devamı da tespit edildi ve hemen hemen 1.000 m uzunluğa ulaştığı anlaşıldı. Temizlik ve restorasyon çalışmaları ise devam ediyor.

Bazı fotoğraflar galeride.

SACAYAĞI DÜDENİ ÇALIŞMASI

Posted on

Gazipaşa’nın Gökkuzluk Yaylası’nda bulunan Sacayağı Düdeni 1996 yılında keşfedildi. Büyük bir çöküntü şeklinde başlayan mağara, adını çöküntünün üzerindeki üç ayaklı doğal kemerden almaktadır ve bu formasyon yurdumuzdaki en etkileyici mağara girişlerinden birisidir. 2005 yılına dek yapılan dört gezi ile ölçülen 2.125 m uzunluğundaki bu mağaranın haritası Delta 8’de yayımlanmıştı. Hem bu denli uzun bir mağaranın daha iyi bir haritayı hak ettiğini, hem de hala araştırılmamış kollar olabileceğini düşünen ekibimiz bayramda Sacayağı Düdeni’nde idi. Beş gün süren çalışmamız tahminlerimizin ne denli doğru olduğunu gösterdi; -179 m deki sifon artık yoktu ve mağara büyük bir gölle devam ediyordu. Bu çalışmamız sırasında Sacayağı Düdeni baştan ölçüldü ve detaylı bir harita çalışmasına başlandı. Birkaç foto galeride, kısa bir film ise yakında facebook da olacak.

Gazipaşa’nın Gökkuzluk Yaylası’nda bulunan Sacayağı Düdeni 1996 yılında keşfedildi. Büyük bir çöküntü şeklinde başlayan mağara, adını çöküntünün üzerindeki üç ayaklı doğal kemerden almaktadır ve bu formasyon yurdumuzdaki en etkileyici mağara girişlerinden birisidir. 2005 yılına dek yapılan dört gezi ile ölçülen 2.125 m uzunluğundaki bu mağaranın haritası Delta 8’de yayımlanmıştı. Hem bu denli uzun bir mağaranın daha iyi bir haritayı hak ettiğini, hem de hala araştırılmamış kollar olabileceğini düşünen ekibimiz bayramda Sacayağı Düdeni’nde idi. Beş gün süren çalışmamız tahminlerimizin ne denli doğru olduğunu gösterdi; -179 m deki sifon artık yoktu ve mağara büyük bir gölle devam ediyordu. Bu çalışmamız sırasında Sacayağı Düdeni baştan ölçüldü ve detaylı bir harita çalışmasına başlandı. Birkaç foto galeride, kısa bir film ise yakında facebook da olacak.

HAFTASONU ZONGULDAK

Posted on
Hamdi Mengi’nin daveti üzerine bu hafta sonu Zonguldak’taydık. Önce Kızılelma Mağarası’na tam ortasına denk gelen -85 m’lik bacadan iniş yaptık, ardından ana girişe yöneldik. Kızılelma’ya batan dereye, vadinin üstünde bulunan kömür ocağından karışan kömür tozunun bu mağarada yarattığı çevre tahribatı ile ilgili, Selim Erdoğan tarafından yazılan makale OBRUK 4’te, syf 42-50 de yayımlanmıştı (www.obruk.org/node/1500). Alınan önlemler sonucunda, aradan geçen 6-7 yıl içinde suyun kalitesinde ciddi bir düzelme görmemiz sevindirici idi. 6.630 m uzunluğundaki Kızılelma Mağarası Türkiye’nin özenle korunması gereken bir doğa şaheseri.
Bu çalışmanın ardında, yeniden düzenlenen Gökgöl Mağarası’nı gezdik. Gökgöl Mağarası’nın son durumu; bir şey yapmış görünmek veya birilerine peşkeş çekmek için inanılmaz paralar harcayarak berbat bir amenajmanla mağaralarını turizme açmaya çalışan yerel yönetimlere, bu işin nasıl yapılması gerektiğini gösteren güzel bir örnek olmalı. Ölçülen toplam uzunluğu 3.350 m olan Gökgöl Mağarası’nın ilk 600 m’si turizme açık. Turistik kısımda – bazı renkli ışıklandırmalar hariç- herşey uluslararası normlarda ve çok kaliteli bir şekilde düzenlenmiş. 
Birkaç fotoğraf albümde.
 
Hamdi Mengi’nin daveti üzerine bu hafta sonu Zonguldak’taydık. Önce Kızılelma Mağarası’na tam ortasına denk gelen -85 m’lik bacadan iniş yaptık, ardından ana girişe yöneldik. Kızılelma’ya batan dereye, vadinin üstünde bulunan kömür ocağından karışan kömür tozunun bu mağarada yarattığı çevre tahribatı ile ilgili, Selim Erdoğan tarafından yazılan makale OBRUK 4’te, syf 42-50 de yayımlanmıştı (www.obruk.org/node/1500). Alınan önlemler sonucunda, aradan geçen 6-7 yıl içinde suyun kalitesinde ciddi bir düzelme görmemiz sevindirici idi. 6.630 m uzunluğundaki Kızılelma Mağarası Türkiye’nin özenle korunması gereken bir doğa şaheseri.
Bu çalışmanın ardında, yeniden düzenlenen Gökgöl Mağarası’nı gezdik. Gökgöl Mağarası’nın son durumu; bir şey yapmış görünmek veya birilerine peşkeş çekmek için inanılmaz paralar harcayarak berbat bir amenajmanla mağaralarını turizme açmaya çalışan yerel yönetimlere, bu işin nasıl yapılması gerektiğini gösteren güzel bir örnek olmalı. Ölçülen toplam uzunluğu 3.350 m olan Gökgöl Mağarası’nın ilk 600 m’si turizme açık. Turistik kısımda – bazı renkli ışıklandırmalar hariç- herşey uluslararası normlarda ve çok kaliteli bir şekilde düzenlenmiş. 
Birkaç fotoğraf albümde.
 

KAYSERİ 17. ÇALIŞMA

Posted on

Kayseri’nin yeraltı yapılarının ölçüm ve haritalanmasını tamamlamaya herhalde hiçbirimizin ömrü yetmeyecek. Bu son gezimizin ardından Tomarza İlçesi’nde bulup, ölçüp, haritaladağımız yeraltı şehirleri ile birlikte ‘Üçüncü Ara Rapor’ u yayımlaya niyetlenirken iki yeni ihbar daha geldi. Bu ilde çalışmaya başladığımız Ocak 2014 tarihinden bu yana keşfedip araştırdığımız ve haritaladığımız kaya yerleşimlerinin ve yeraltı şehirlerinin toplam sayısı 28 oldu. Bu sayı, şimdiye dek herhangi bir projede çalışılan yeraltı yapıları arasında bir rekor. Bu çalışma sırasında Eski Pusatlı Mevkii’nde bulunan yeraltı şehrini ölçüp haritaladık. Tomarza İlçesi’nin ardından Develi’ye yöneleceğiz.

Bazı fotoğraflar galeride mevcut.

Kayseri’nin yeraltı yapılarının ölçüm ve haritalanmasını tamamlamaya herhalde hiçbirimizin ömrü yetmeyecek. Bu son gezimizin ardından Tomarza İlçesi’nde bulup, ölçüp, haritaladağımız yeraltı şehirleri ile birlikte ‘Üçüncü Ara Rapor’ u yayımlaya niyetlenirken iki yeni ihbar daha geldi. Bu ilde çalışmaya başladığımız Ocak 2014 tarihinden bu yana keşfedip araştırdığımız ve haritaladığımız kaya yerleşimlerinin ve yeraltı şehirlerinin toplam sayısı 28 oldu. Bu sayı, şimdiye dek herhangi bir projede çalışılan yeraltı yapıları arasında bir rekor. Bu çalışma sırasında Eski Pusatlı Mevkii’nde bulunan yeraltı şehrini ölçüp haritaladık. Tomarza İlçesi’nin ardından Develi’ye yöneleceğiz.

Bazı fotoğraflar galeride mevcut.

KAYSERI 16. ÇALIŞMA

Posted on

Kayseri’deki 16. çalışmamızda Tomarza ilçesindeki Kuşcağız, Kömür ve Emiruşağı yeraltı şehirlerinin ölçümleri tamamlandı. Böylece, dört yıldır süren bu projede şimdiye dek ölçülen ve haritalanan yeraltı yapılarının sayısı 32’ye yükseldi. Daha önce hazırlanan ve Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından basılan ilk iki ara raporun ardından hazırlanan üçüncü ara raporumuz bir sonraki çalışmamızdan sonra yayımlanacak. Tümü ilk olarak tarafımızdan araştırılan ve çoğu bin yıldan daha eski olan bu yeraltı ve kaya yapılarının büyük bir arkeolojik öneme sahip olduklarının bilinciyle ve gözlemlediğimiz yoğun tahribat dolayısıyla, bu proje sonucunda elde edilecek envanterin, bu yapılarla ilgili gelecek kuşaklara aktarılabilecek yegane kayıt olabileceği kaygısıyla bölgedeki her türlü ihbarı hassasiyetle değerlendiyor ve belgeliyoruz.

Bazı fotolar galeride.

Kayseri’deki 16. çalışmamızda Tomarza ilçesindeki Kuşcağız, Kömür ve Emiruşağı yeraltı şehirlerinin ölçümleri tamamlandı. Böylece, dört yıldır süren bu projede şimdiye dek ölçülen ve haritalanan yeraltı yapılarının sayısı 32’ye yükseldi. Daha önce hazırlanan ve Kayseri Büyükşehir Belediyesi tarafından basılan ilk iki ara raporun ardından hazırlanan üçüncü ara raporumuz bir sonraki çalışmamızdan sonra yayımlanacak. Tümü ilk olarak tarafımızdan araştırılan ve çoğu bin yıldan daha eski olan bu yeraltı ve kaya yapılarının büyük bir arkeolojik öneme sahip olduklarının bilinciyle ve gözlemlediğimiz yoğun tahribat dolayısıyla, bu proje sonucunda elde edilecek envanterin, bu yapılarla ilgili gelecek kuşaklara aktarılabilecek yegane kayıt olabileceği kaygısıyla bölgedeki her türlü ihbarı hassasiyetle değerlendiyor ve belgeliyoruz.

Bazı fotolar galeride.

HYPOGEA 2017 KONGRESİ

Posted on

Dünyanın önde gelen yeraltı yapıları uzmanlarını buluşturan HYPOGEA kongrelerinin ikincisi 6-10 Mart tarihleri arasında Ürgüp’de yapıldı. İlki 2015 yılında Roma’da yapılan kongrede; OBRUK Mağara Araştırma Grubu tarafından ikincisinin iki yıl sonra Kapadokya’da olması önerilmiş ve oybirliği ile kabul edilmişti. Organizasyonu tümüyle tarafımızdan yapılan ve Uluslararası Mağaracılık Federasyonu’ndan Paris Üniversitesi’ne, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden ÇEKÜL’e dek onlarca yabancı ve yerli kuruluş tarafından desteklenen HYPOGEA 2017 Kongresi’ne 9 farklı ülkeden birçok bilim insanı katıldı.
Sunumlar sırasında İsrail’den Gürcistan’a, İtalya ve Türkiye’ye dek birçok farklı ülkede gerçekleşen yeni araştırmalar ve keşifler tanıtıldı, yapıların araştırılma metodları ve koruma projeleri tartışıldı. Uzun akşam yemeklerinde ve kokteyllerde ise ortak projeler görüşüldü.
Kongre sırasında; sunulan bildirilerin yanısıra, bölgedeki birçok yeraltı yapısına geziler düzenlendi. İkisi planlı, diğer ikisi ise OBRUK’un tüm katılımcılara sürprizi olan bu dört gezi sırasında Uçhisar Su Tüneli, Erdemli Vadisi, Filiktepe ve Gökçetoprak yeraltı şehirleri gibi turistik olmayan yapıların gezilmesi ise tüm katılımcılar tarafından yoğun beğeni gördü.
HYPOGEA 2017 Kongresi sırasında bir sonraki kongre; HYPOGEA 2019 için Bulgaristan ve Ermenistan aday oldu. Karar, ilerleyen günlerde UIS ve HYPOGEA tarafından verilecek. 

Dünyanın önde gelen yeraltı yapıları uzmanlarını buluşturan HYPOGEA kongrelerinin ikincisi 6-10 Mart tarihleri arasında Ürgüp’de yapıldı. İlki 2015 yılında Roma’da yapılan kongrede; OBRUK Mağara Araştırma Grubu tarafından ikincisinin iki yıl sonra Kapadokya’da olması önerilmiş ve oybirliği ile kabul edilmişti. Organizasyonu tümüyle tarafımızdan yapılan ve Uluslararası Mağaracılık Federasyonu’ndan Paris Üniversitesi’ne, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden ÇEKÜL’e dek onlarca yabancı ve yerli kuruluş tarafından desteklenen HYPOGEA 2017 Kongresi’ne 9 farklı ülkeden birçok bilim insanı katıldı.
Sunumlar sırasında İsrail’den Gürcistan’a, İtalya ve Türkiye’ye dek birçok farklı ülkede gerçekleşen yeni araştırmalar ve keşifler tanıtıldı, yapıların araştırılma metodları ve koruma projeleri tartışıldı. Uzun akşam yemeklerinde ve kokteyllerde ise ortak projeler görüşüldü.
Kongre sırasında; sunulan bildirilerin yanısıra, bölgedeki birçok yeraltı yapısına geziler düzenlendi. İkisi planlı, diğer ikisi ise OBRUK’un tüm katılımcılara sürprizi olan bu dört gezi sırasında Uçhisar Su Tüneli, Erdemli Vadisi, Filiktepe ve Gökçetoprak yeraltı şehirleri gibi turistik olmayan yapıların gezilmesi ise tüm katılımcılar tarafından yoğun beğeni gördü.
HYPOGEA 2017 Kongresi sırasında bir sonraki kongre; HYPOGEA 2019 için Bulgaristan ve Ermenistan aday oldu. Karar, ilerleyen günlerde UIS ve HYPOGEA tarafından verilecek.